‘’Als je technisch hoogstaand wilt bouwen is Technokas een goede partner’

Plantenkwekerij Gitzels in Wervershoof groeit sinds 2009 onstuimig, al is groter worden geen doel op zich, zegt Mike Gitzels, zoon en beoogd opvolger van eigenaar William Gitzels. Technokas mocht er onlangs twee nieuwe kassen realiseren en nam ook de verwarming van de complete kwekerij onder handen. “Ik denk dat we nu één van de modernste kassen in de plantenopkweek van vollegrondsgroente hebben, in Europa en daarbuiten.”

In 2015 werd Mike Gitzels gevraagd om de nieuwe teelt- en onderzoekskas van de HAS in Den Bosch te openen. De kas van 1.500 m² met zeven afdelingen was uitgerust met de nieuwste technieken, waaronder ledverlichting, koeling, verneveling, diffuus glas en wisselroeden, naast een dubbel scherm en tal van sensoren en camera’s om het klimaat mee te regelen. Daar hoorde hij voor het eerst van Technokas, die verantwoordelijk was voor het ontwerp en de bouw van de innovatieve kas. Maar Mike studeerde in het jaar daarna af en heeft er tot zijn spijt nooit in mogen telen. Hij kon toen ook nog niet vermoeden dat vier jaar later Technokas zou gaan bouwen op het bedrijf van zijn vader. Daarmee werd een nieuwe fase in de ontwikkeling van de plantenkwekerij gestart.

Internationale ervaring

Na zijn studie besloot Mike – na een stage bij een teeltbedrijf in Amerika – voor zichzelf te beginnen. “Ik ben met Gitzels Horti Projects gestart, een adviesbureau voor de plantenkweekwereld. Om mijn blik te verbreden, maar ook om te kijken: wat vind ik nou echt leuk, waar wil ik voor gaan. Zo heb ik een project opgestart om in Europa en wereldwijd lokale plantenkwekers met elkaar te verbinden. Ik ben ook ingehuurd door automatiseerder Flier Systems, waarvoor ik meerdere zaailijnen bij klanten heb geïnstalleerd. Je komt dan bij verschillende opkweekbedrijven, ook buiten Europa. Ik heb ook nog een half jaar gewerkt voor de Maan Group, die de Growcoon-pluggen maakt. Een leuk en innovatief bedrijf, daar heb ik wat business development voor mogen doen.”

Met deze internationale ervaring en flink wat vlieguren keerde hij na drie jaar terug op het ouderlijk nest in Wervershoof. Het was inmiddels 2018 en zijn vader had een bedrijf van een buurman overgenomen. “We komen oorspronkelijk uit Zwaag, maar zijn in 2000 naar Het Grootslag verhuisd. Er staat hier 350 tot 400 hectare glas, het is nu bijna volgebouwd. We zijn hier begonnen met 2,5 hectare met een optie om uit te breiden naar 5 hectare. Toen kweekten we al jonge koolplanten, met pluischrysanten in het najaar en de winter. Nu ligt onze focus op koolplanten, waarvan we er zo’n 150 miljoen per jaar produceren.”

Uitgangsmateriaal voor veredelingsbedrijven

Gitzels bleef verder groeien, toen in 2009 nog een buurman zijn bedrijf van 2,5 hectare in de verkoop deed, gevolgd door de acquisitie van plantenkwekerij Kaan in Hem.  “Die maakte ook koolplanten. De kas van onze buurman werd gedeeltelijk gevuld met het werk dat we van Kaan hadden overgenomen, en verder opgebouwd voor Enza Zaden. Daar hebben we een aparte afdeling voor gebouwd.” Gitzels werkt al sinds de jaren ’90 voor veredelingsbedrijven, sinds de eeuwwisseling onder de naam Breeding Services. Deze dienstverlening groeit de laatste jaren hard. De laatste kas is alweer twee keer uitgebreid naar 8.000 m², waar warme planten worden opgekweekt: paprika, tomaat en komkommer. “Wij maken uitgangsmateriaal voor verschillende veredelingsbedrijven in Seed Valley en daarbuiten. Toevallig zit hier ook een productielocatie voor zaad, dat wordt gekweekt van onze planten en een gedeelte gaat naar Enkhuizen voor veredeling. Dat materiaal moet natuurlijk gegarandeerd virus- en ziektevrij zijn. Het is een GSPP-locatie met strenge hygiëneregels. Daarom is deze zogeheten Clean Plant-afdeling volledig geautomatiseerd en voorzien van insectengaas.”

Nog meer overnames

Eind 2018 kwam nog een kas van een buurman vrij, een gerberateler met 3,6 ha glas. Medio 2019 kwam er een verplaatsingssubsidie beschikbaar voor het bedrijf in Hem om verspreid glas in Noord-Holland weg te halen. Mike: “Daar hebben we gebruik van kunnen maken, en hebben toen besloten het gerberabedrijf te slopen en alles opnieuw te bouwen. Dat zou pas in de zomer van 2020 gebeuren, maar toen kwam corona. Op 1 april zijn we daarom al gestart. We hadden plannen klaarliggen voor een kas van 2 hectare en een nieuwe schuur, met kantine en kantoren: fase 4.”

Niet veel later kondigde een derde buurman aan te willen stoppen met zijn alstroemeriabedrijf. “Of wij zijn bedrijf van 1,2 hectare wilden overnemen, met 1 hectare land. Dat hebben we toen gedaan. Omdat we aan het einde van de zomer wisten dat we er een grote klant voor koolplanten bij zouden krijgen hebben we in augustus besloten om er nog eens 6.000 m² bij te bouwen: dat werd fase 5.”

Verwarming als uitdaging

Technokas was al begin 2019 in beeld, vanaf het begin van de ontwikkeling van onze plannen en heeft het geïntegreerde ontwerp van de kassen en de installaties op tekening gezet, zegt Mike. “Verwarmingstechnisch hadden we een grote uitdaging, mede omdat we hier draaien op aardwarmte, in de winter aangevuld met biomassa. We hadden Technokas nodig om de verwarming te engineeren. Voor de kas van fase 4 heb ik drie partijen uitgenodigd. Uiteindelijk is het Technokas geworden. We kozen voor Technokas vanwege hun uitgebreide plan, we wilden een HT- en LT-net. We hadden een Noord-Zuidlijn bedacht waar alle leidingen boven de grond moesten lopen. We wilden geen leidingen meer onder de grond, daar hadden we slechte ervaringen mee. Technokas was vanaf het begin onze verwarmingspartner, maar we besloten hen ook de kas te laten bouwen omdat dit met elkaar samenhangt. Qua prijs lagen de partijen redelijk dicht bij elkaar.” AAB werd ingehuurd voor de vergunningen en de projectplanning. 

Aardwarmtebron en biomassa

Fase 4 werd een Venlokas van 21.000 m² met een 9,60 meter tralie, een poothoogte van 5,80 meter en bestaande uit vijf afdelingen, waarvan één met gaas. In de afdeling met gaas worden de planten voor biologische teelt opgekweekt. “We hebben gekozen voor gaas van 1 bij 1 mm, het is een test. Om de luchtcapaciteit op peil te houden hebben we gekozen voor grotere luchtramen dan normaal met ver open-luchting aan beide kanten. Wij hebben ook gekeken naar tweezijdige doorlopende luchting, maar vonden dat toch te prijzig. Mocht dit positief uitpakken dan trekken we het gaas ook naar de andere afdelingen door. Die zijn daar nu al op voorbereid.” In het kasdek kwam diffuus glas (mid-haze), ook een noviteit voor Gitzels. Verder is de kas voorzien van een dubbel scherm. De planten worden gekweekt op een reksysteem met bamboestokken, geplaatst op een Erfgoedvloer. Technokas werd ook gevraagd om fase 5 te realiseren, een kas van 6.000 m² met dezelfde specs als fase 4, maar zonder insectengaas. Daarmee kwam dit jaar het totaal uit op 11 hectare glas.

Het verwarmingsnet van Gitzels werkt met een open buffersysteem, vervolgt Mike. “Dat is best bijzonder. Daarnaast hebben we een LT-net waarmee we het water van de aardwarmte kunnen afkoelen naar 26-27 graden Celsius. We hebben daarvoor vier gewone stalen buizen per tralie hangen. Daarnaast hebben we twee stalen buizen voor het HT-net. Dat is – samen met een nieuwe WKK – een flinke investering, maar nog altijd goedkoper dan een warmtepomp. Daarmee komen er namelijk flink wat verbruikskosten bij door de ODE-heffing.”

Goed doordacht

Wat vindt Mike van het eindresultaat? “Ik denk dat we nu een van de modernste kassen in de plantenopkweek van vollegrondsgroente hebben, in Europa en daarbuiten. En geloof me: ik heb er links en rechts al heel wat van binnen gezien. Hoe de kas nu is en werkt: het ziet er echt goed uit. Goed doordacht ook. En de planten groeien er goed in, dat is het belangrijkste.”

Hij vervolgt: “We hebben met alle mogelijke technische uitbreidingen rekening gehouden. We zijn nu toekomstbestendig. Dat is wel onze achterliggende gedachte: we willen flexibel blijven en moeten met meerdere winden mee kunnen waaien. We doen ook aan research en consultancy, daar zit nu 1,5 fte op. Ik zie nog volop groeimogelijkheden.”

In Wervershoof kan Gitzels nog uitbreiden tot 15 of 16 hectare. “Groter worden is niet ons doel, maar wel een middel om verder te kunnen professionaliseren. Kwaliteit leveren staat bij ons op nummer 1. En een leuke werkgever zijn voor mensen. Maar kwaliteit leveren is het allerbelangrijkste, dan groeit het bedrijf vanzelf.”

Mike kijkt terug op een prettige samenwerking, met Simon van der Kaaij als contactpersoon. Zou hij Technokas bij collega’s aanbevelen? “Jazeker, als je technisch hoogstaand wilt bouwen is Technokas een goede partner. Het is ook een voordeel dat hun focus op Nederland ligt, waardoor ze zich niet voorbij laten lopen door alle gekheid in de wereld. Ze zijn misschien niet de goedkoopste, maar wij gaan voor het hoogste rendement.”