Frank Groenewegen, Greenbrothers

“Wat Technokas berekent, blijkt in de praktijk ook te kloppen”

Greenbrothers in Zevenbergen is met 12 ha een van de grote auberginetelers van Nederland, die al sinds 1995 samenwerkt met Technokas. Dit jaar wordt de kwekerij aangesloten op een ondiepe geothermiebron, een uniek project. Technokas verzorgt de integratie van deze warmtebron in het bestaande verwarmingssysteem.

Vader Bert begon in 1979, als één van de eersten in Nederland, met het telen van aubergines. In 1993 verhuisde het bedrijf van het Westland naar Zevenbergen, waar hij in 1995 de bestaande kas van 1,5 ha uitbreidde met nog eens 1,6 ha. Technokas was net opgericht en raakte in contact met Bert. Nadat vader Bert in 1999 uit het bedrijf stapte gingen zijn zoons Johan, Frank en Ben Groenewegen verder met het bedrijf, maar ook met Technokas. De kwekerij werd in dat jaar uitgebreid met 3 ha. In 2006 werd er nog eens 5,5 ha Venlokas bij gebouwd.

Open calculatie

"Technokas heeft voor ons altijd zowel de kas als het verwarmingssysteem ontworpen en gebouwd. En als wij met een leverancier naar tevredenheid kunnen samenwerken, dan bouw je een relatie op", licht Frank toe.
Toch verliep de uitbreiding van de kwekerij niet altijd even gemakkelijk. Zowel in 2000 als in 2006 liep de bouw vertraging op, omdat de gemeente ging dwarsliggen. "De gemeente Zevenbergen wist niet zo goed wat tuinbouw was. Technokas is toen vaak op het gemeentehuis geweest om uit te leggen wat we nou precies gingen doen. Ze wilden niet alleen uitleg hebben, maar ook TNO-rapporten zien, die vragen hadden ze nooit eerder gekregen. We hebben zelfs een bouwstop gehad, terwijl we een hele strakke planning hadden. Dan wordt de samenwerking wel op de proef gesteld. Dan is het ook fijn als je een leverancier wat beter kent."
Was er nog een andere reden om bij Technokas te blijven? "De transparantie aan de voorkant vonden wij ook wel prettig. We hebben een aantal projecten gedaan met open calculatie. Dan wisten wij wie het ging bouwen en wie de aanspreekpunten zouden worden. We keken samen naar de kosten, bij wie we zouden inkopen et cetera. We namen alle belangrijke keuzes met Technokas door."

Het Nieuwe Telen

In 2014 startten de broers in een bestaande kas op hun bedrijf een tweejarige TTO-proef van 3.500 m2 met Het Nieuwe Telen. Er kwam een klimaatinstallatie in van Technokas. Er werd geïnvesteerd in ontvochtiging met buitenlucht met slurven boven in het gewas, in combinatie met twee schermen en vertifans voor verticale luchtbeweging. Die proef leidde tot een flinke daling van het energieverbruik: van 40 naar 24 m3 aardgas per m2. Ook verbeterde de productie.
Nog belangrijker dan de techniek was de kennis die ermee werd opgedaan, zegt Frank. "We zijn het klimaat in deze proef minder op gevoel en meer op basis van feiten gaan sturen: goede metingen en kennis over de reacties van de plant. Die kennis is eigenlijk belangrijker geweest dan de apparatuur. Maar omdat wij die ontvochtigingsinstallatie hadden durfden wij wel die stappen te zetten. Wij dachten vooraf: als we minder gaan stoken gaan we absoluut een vochtprobleem krijgen. Maar dat viel achteraf gezien eigenlijk wel mee." Na twee jaar experimenteren werd besloten om de klimaatinstallatie niet naar de rest van het bedrijf uit te breiden. "We zijn wel meer gaan schermen en minder gaan stoken. Ook zijn we anders gaan luchten: aan de windzijde in plaats van de luwe zijde. Dan zie je dat het kasklimaat gelijkmatiger blijft." Frank zegt dat veel collega's - alle auberginetelers in Nederland waren bij de proef betrokken, ook financieel - zich daarna zijn gaan verdiepen in Het Nieuwe Telen. "Er is toen denk ik wel een beweging in gang gezet. Het is ook een afweging tussen de energiebesparing, de meerproductie en de investering die je moet doen. Wij zijn nu happy met de situatie zoals die is."

Ondiepe geothermie

Dit jaar stapt Greenbrothers over op aardwarmte met behulp van ondiepe geothermie. Een uniek project, met een installatie die in de vakwereld bekend staat als Lage Temperatuur Aardwarmte (LTA). Technokas verzorgt de integratie van de aardwarmteinstallatie met de warmtepomp van 6 MW, die tussen de bron en de verwarmingsinstallatie in de kas is gezet. "Die pomp zal het water uit de bron van 30 graden opwaarderen naar 55 of 60 graden. Ook is het heel belangrijk om het water goed af te koelen voordat deze in de bodem wordt geïnjecteerd. Het gaat er om de warmtepomp zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Daar gaat Technokas voor zorgen. Er is ook een leverancier bij betrokken, maar Technokas heeft alle kennis om de installatie te configureren en optimaliseren."
Greenbrothers heeft na de ingebruikname in 2018 geen gas meer nodig, verwacht Frank: "We kunnen straks 95 procent van onze warmtebehoefte met behulp van aardwarmte dekken. Maar omdat de warmtepomp elektriciteit vraagt zou het kunnen dat we die met de WKK gaan opwekken, zeker als de stroom duur is. Dat zou dan de enige reden zijn dat we nog wel eens aardgas nodig hebben, maar dat zal tot een minimum worden beperkt. We hadden drie WKK's staan, maar daarvan zijn er nu nog twee over. Die houden we aan als back-up, samen met onze ketel."
De verwachtingen zijn dus hoog gespannen, en de belangstelling voor het project is nu al groot. Al zijn er ook collega's die liever eerst de kat uit de boom willen kijken, zegt Frank. "Onze ervaring met Technokas is dat wat zij berekent, in de praktijk blijkt te kloppen. Daarom hebben wij het volste vertrouwen in dit project."

Voor deze opdrachtgever heeft Technokas de volgende werkzaamheden uitgevoerd: Luchtbehandeling en -ontvochtiging, Verwarming, Aardwarmte integratie, Kas Op Maat, Bedrijfsruimte, Energie- en klimaatberekeningen en Adviezen en vergunningen.