‘Technokas denkt echt mee hoe dingen efficiënter kunnen’

Een state-of-the-art veredelingskas voor Syngenta bouwen onder hoge tijdsdruk, dat was de opdracht van Arjan Bassie aan Technokas. In de kas worden honderden nieuwe tomatenrassen van Syngenta getest voordat zij bij telers op praktijkschaal worden uitgezet. Daarnaast werd voor de veredelaar een demokas gebouwd aan de Coldenhovelaan in Maasland, die dit voorjaar virtueel werd geopend onder de naam TomatoVision. “Het belangrijkste voor ons is de data en voor de telers de demo: dat ze hier kunnen komen kijken en proeven.”

Arjan Bassie, voormalig gerberateler, was in 2018 eigenlijk van plan een potplantenkwekerij te starten. “De plannen waren rond, de offertes lagen er al. Maar toen kwamen de gesprekken met Syngenta. Zij deden een tender, tuinders konden zich inschrijven. Je moest ruimte hebben, land hebben en financiering hebben. Zij zeiden: onze corebusiness is veredelen, we hebben niks met onroerend goed. Een tuinder weet veel beter hoe dat soort dingen werken dan wij. We kunnen beter een overeenkomst met een tuinder afsluiten, die de kwekerij voor ons regelt. Dan kunnen wij ons focussen op de veredeling en selectie en wat daaromheen belangrijk is.”

Veredeling en selectie

Aldus geschiedde. Van de kanshebbers bleven uiteindelijk twee serieuze kandidaten over. Syngenta koos voor de offerte en het plan van aanpak van Arjan, op basis van een programma van eisen. Daarbij is gekozen voor een constructie waarbij hij de kas voor eigen rekening en risico bouwt en beheert en Syngenta de faciliteiten voor langere tijd pacht. Ook wordt Arjan ingeschakeld voor de teelt, het oogst- en gewaswerk en voor de afzet van het geoogst product. Arjan runt de kas dus zoveel mogelijk als een ‘normale’ tomatenkwekerij, voor zover je daarvan kunt spreken (waarover later meer).
De daadwerkelijke veredeling van Syngenta vindt plaats op een andere locatie in het Westland, De Blaker in De Lier, licht Arjan toe. “Daar vindt ook de eerste selectie plaats. Alles wat iets zou kunnen zijn, komt dan hier naartoe. Naast de veredelingsteelten staan er ook demoteelten van bestaande rassen, die Syngenta aan zijn klanten wil laten zien.”

Kostenbesparingen

Arjan had nog niet eerder samengewerkt met Technokas. “De kas die hier eerst stond, was ook van hen. Dat was eigenlijk best wel een mooie kas die gesloopt is, maar die voldeed gewoon niet aan de eisen van Syngenta. Toen ik de kwekerij net had gekocht, heb ik een keer een gesprek gehad met Maurice Hartman. Toen kreeg ik wel een aardig beeld van de projecten die zij doen en op wat voor manier zij werken.” Samen met adviesbureau AAB maakte Arjan een bestek, met alle hoofdlijnen van het project. Omdat het project duurder uitviel dan begroot, moest op onderdelen worden bezuinigd. “In het bestek werd onder meer een dubbele binnengevel gevraagd. Die enkele gevel is echt een idee geweest van Technokas. Nog een idee van Maurice was: doe de afwatering naar een kant, dat kan makkelijk. Daarmee bespaarden we een flink bedrag op het afwateringssysteem. Technokas denkt echt mee hoe de dingen efficiënter kunnen. Maurice, maar ook diverse mensen op kantoor, hebben daar toch wel een hoop ervaring in. Al die mensen zullen ook snel tegen je zeggen: denk je hier aan of houd je daar rekening mee. Dat is echt een pluspunt.”

Tomaten onder gaas

Om veel verschillende rassen te kunnen vergelijken, is de uniformiteit van de kas cruciaal. De kas moest ook worden voorzien van de laatste technologie, om een goede vergelijking te kunnen maken met de praktijk. Er kwamen twee belichte en drie onbelichte afdelingen, gescheiden door zogeheten finwanden. Arjan: “Sturen is vooral in aanloop van de teelt belangrijk, dan zijn de scheidingswanden handig. Op watergebied zijn ze ook volledig van elkaar gescheiden. Wat verder bijzonder is aan deze kas is dat we voor insectengaas hebben gekozen, wat toch 1% licht kost. Vanwege het lichtverlies hebben we extra geïnvesteerd in glas met een dubbele AR-coating. We hebben echt extreem licht glas. De coating op de kasconstructie is meer voor het zicht, omdat het toch wel een chique uitstraling moest hebben en de kosten daarvan relatief meevielen.”

Hij vervolgt: “Wij hebben ook luchtramen gekozen die 1,5x groter zijn dan de standaard luchtramen. Het gaas houdt ongeveer een derde van de luchtingscapaciteit tegen, dus daarmee zouden we ruim voldoende luchtcapaciteit moeten hebben. Iedereen verbaast zich erover hoe goed het hier gaat. Er zijn al telers in België die ook met gaas gebouwd hebben op dezelfde manier.”
Verder heeft Technokas de verwarming ontworpen, en samen met Huisman Scherming de integratie van het scherm verzorgd.

Deels met kunststof gevels

Wat gaf de doorslag om met Technokas in zee te gaan? “Het meedenken en het vertrouwen dat we kregen van andere referenties. ‘Als je Technokas laat bouwen kun je erop rekenen dat het iets moois en iets goeds wordt’. Maar ook de prijs was goed. We hebben samen met het team van Technokas toch een aantal aspecten kunnen verbeteren, zoals die dubbele gevel maar ook het heiwerk van de demoruimte. We hebben gedeeltelijk met kunststof gevels gewerkt, waardoor het schermen weer goedkoper werd.”
De bouw van het democentrum kreeg Technokas via een apart aanbestedingsproces. “Ze hebben daar natuurlijk veel ervaring hiermee, bij Ter Laak, bij Optiflor en nu ook bij Karma Plants. Dat is iets wat we ook merkten in de aanbestedingsprocedure van de kas. Andere kassenbouwers hadden daar best wel moeite mee, omdat het demodeel geïntegreerd is in de kas. De ene partij probeerde dat te doen via systeemleveranciers voor de utiliteitsbouw, wat het ook niet goedkoper maakte. Technokas heeft gelukkig zelf de capaciteit om een dergelijk project te tekenen. Daar maakten zij een goede slag mee.”

Heel veel maatwerk

De complexiteit van het project, de vele partners en vele besluitvormingsprocedures hebben wel voor de nodige stress gezorgd, wil Arjan nog kwijt. “Het is natuurlijk heel veel maatwerk geweest. Daar is Technokas echt heel goed in. We hebben aan de ene kant veel geld kunnen besparen, maar kwamen voor de uitvoering van de verwarming helaas wel wat hoger uit dan we van tevoren verwachtten. Daar zijn we samen uiteindelijk goed uitgekomen. Maurice is wat de planning betreft wel altijd heel duidelijk geweest: dit kan nu nog zus en dat kan nu nog zo. Bijvoorbeeld het coaten: dat lukte gewoon niet meer op tijd. Uiteindelijk hebben we dat met het beglazen toch weer ingelopen en zaten we weer op planning. Ik vind dat alle partijen hun uiterste best hebben gedaan om alles goed te maken, en uiteindelijk hebben we het gehaald. De planten gingen er tussen Kerst en Oud & Nieuw in.”