‘We kregen veel complimenten tijdens onze Open Dag’

In 2021 mocht Technokas de nieuwe chrysantenkas, U GRAND genaamd, van Jeffrey van Uffelen en Michel Grootscholten in De Lier bouwen. Een kas van superlatieven, niet alleen door zijn omvang. In ieder geval is het één van de modernste chrysantenkwekerijen van Nederland en daarmee van de wereld. Een kas ook die op de belangstelling van bijna duizend mensen kon rekenen tijdens de open dag op 21 mei 2022. De ondernemers blijven er vrij nuchter onder. “We kunnen er goed in telen, dat is het belangrijkste.”

Het eerst wat opvalt zodra je de nieuwe chrysantenkas van U GRAND inloopt, is niet de omvang – al is die met 10 hectare best groot te noemen – maar vooral het mega strakke, uniforme gewas. In de kappen zonder looppaden staan chrysanten in alle stadia te groeien, van stek tot oogstbaar product. Een aanblik die oogt als een groene dan wel bloemenzee. Dit is het resultaat van een optimale, qua klimaat volledig geïntegreerde kas, in combinatie met het vakmanschap van de kwekers. Een kwaliteit die is ontwikkeld bij Van Uffelen Flowers en bij MG Grand. U GRAND is van twee families; de andere eigenaren zijn Patrick en Marco van Uffelen en Monique Grootscholten.

Ultieme chrysantenkas

In dit samenwerkingsproject hebben Van Uffelen en Grootscholten al hun vakkennis en energie gestopt. Samen ontwikkelden zij de ‘ultieme’ chrysantenkas. Het werd een 5,6 meter hoge Venlokas van nagenoeg perfecte afmetingen, met diffuus glas, insectengaas, luchtbehandelingskasten (LBK’S), een nevelinstallatie, een dubbel energiescherm en hijsverwarming. Ook opvallend zijn de drie oogstbanden onder het betonpad. Klimaattechnisch is de kas in twee helften verdeeld. Planten gebeurt volledig machinaal, oogsten gebeurt traditioneel met behulp van oogstbanden. Drie WKK’s leveren de warmte en stroom voor de hybride belichting, al zijn de SON-T lampen afgelopen winter vrijwel niet aan geweest. Een gevolg van de veranderde energiemarkten.

Hybride belichting

Wat die hybride belichting betreft: in micromol is de verhouding 70 µmol /m².s SON-T en 128 µmol /m2.s LED. Zouden ze daar nu – twee jaar na de eerste plannen – weer voor kiezen? “Nee, we zouden waarschijnlijk nu kiezen voor een full-led installatie. We zouden misschien de helft aan armaturen ophangen. En als over twee of drie jaar meer bekend is over het ideale lichtspectrum, hangen we er misschien meer LED-armaturen bij. Ben wel blij dat we nu meer WKK-vermogen hebben staan dan eigenlijk nodig is. Dan hebben we ook meer reserves. We benutten alle warmte van de WKK’s en kunnen de leds er gemakkelijk mee belichten en tegelijk wat terugverdienen met de stroomprijzen. Verder zou ik aan deze kas niets willen veranderen”, aldus een trotse Michel.

Energiebesparing

De telers verwachten dankzij de LBK’s extra energie te besparen. Jeffrey: “Op mijn eigen tuin kom ik op ongeveer 15% besparing uit. Daar hebben we hetzelfde systeem.” Michel vult aan: “Toen wij het systeem kochten deden we het meer voor het klimaat en dachten we: de energiebesparing is mooi meegenomen. Die laatste component is steeds belangrijker geworden. Die investering is nu een stuk rendabeler geworden.”
Michel legt de werking van de LBK’s kort en bondig uit: “Er zit geen actieve koeling in, maar wel een verwarmingselement waarmee we droge en koude buitenlucht naar wens kunnen opwarmen. In de winter pak je bijvoorbeeld 10% buitenlucht en 90% binnenlucht. Dat mengsel kun je eventueel verwarmen, zodat die op een acceptabel niveau uitblaast. Er zitten sensoren in die dat bewaken. We kunnen de buitenlucht maximaal 7 graden opwarmen in totaliteit. Dus van 100% buitenlucht van 2 graden kun je maximaal 9 graden maken. Dan moet je dus binnenlucht bijmengen om een uitblaastemperatuur van 19 graden te kunnen halen. Dat gebeurt allemaal automatisch.”

Beste prijs-kwaliteit

De keuze om met Technokas te bouwen was niet vanzelfsprekend, al had Jeffrey met Van Uffelen Flowers al jarenlang een goede relatie met dit bedrijf. Grootscholten bouwde in het verleden met een andere partner, die ook werd uitgenodigd, naast andere partijen. Gezien de prestige van dit project wilden alle aanbieders graag bouwen. Jeffrey: “De afweging was een zakelijke. Qua prijs-kwaliteitverhouding kwam Technokas uiteindelijk als beste naar voren. Ze hebben voor ons het technisch ontwerp met alle bouwtekeningen, de bouw van de kas met verwarming en LBK’s en de bouwbegeleiding gedaan. Maar het overall-ontwerp - dus hoe we het bedrijf wilden opzetten - hebben we zelf gedaan.” Michel: “Het feit dat je verschillende onderdelen bij één partij kunt onderbrengen, gaf ons vertrouwen in Technokas als partner. Toen we de kas kochten hadden we nog geen partij voor de verwarming, maar hadden we al wel andere aanbiedingen liggen. Uiteindelijk brachten we ook de verwarming en bouwbegeleiding bij Technokas onder, waardoor we bijvoorbeeld nooit discussie kregen over vragen als: past die verwarming wel goed in deze kas.”

Strakke planning

Het besluit van de ondernemers om samen de grond aan de Laan van Boekesteijn in de Lier (11,8 hectare) te kopen en te gaan bouwen viel in de zomer van 2020, daarna ging het snel. Op 31 maart 2021 ging de eerste heipaal de grond in. Op 31 juli was de kas dicht. Al was er ook tegenslag, in de vorm van wateroverlast, corona en materiaalschaarste.
Michel moest wel even wennen aan het voortraject: “Technokas had aan het begin al zoveel vragen, terwijl ik het liefste gisteren nog wilde starten. Het klopte uiteindelijk wel, want tijdens het werk hebben we niet veel problemen hoeven op te lossen of moeten improviseren.” Jeffrey: “Qua capaciteit was het af en toe net aan. Alle aannemers hadden het heel druk en iedereen moest aan een strakke planning voldoen. Door de planning goed voor ogen te houden en erover te praten met elkaar, konden we het uiteindelijk toch allemaal op tijd voor elkaar boksen.” De eerste chrysanten van U GRAND voor telersvereniging Zentoo werden eind januari 2022 al geoogst.

Hele sterke kas

Michel noemt de aandacht voor detail als een van de sterke punten van Technokas, zeker in combinatie met de bouwbegeleiding. De bouwvergaderingen verliepen hoofdzakelijk digitaal, via Teams. “Ik dacht eerst: gaat dat wel goed. Maar uiteindelijk vond ik dat alles meevallen, het is minder rommelig. Er wordt natuurlijk ook minder gekletst. Technokas zette de tekening centraal op het scherm, zodat iedereen kon meekijken. Verder kwam Maurice regelmatig op zaterdagochtend langs in onze bouwkeet om de stand van zaken door te nemen. Dat vonden wij ook positief.”
Ook denken de twee mannen met plezier terug aan Simon, die regelmatig langskwam, ook voor de vrijdagmiddagborrel, “waarbij het altijd de vraag was wat hij dit keer mee zou meebrengen: bitterballen of kippenpoten.”  Vijf maanden na de eerste oogst overheerst tevredenheid. De open Dag op 21 mei werd een groot succes, met veel bezoekers, waaronder oud-kwekers, uit alle hoeken van het land.
Zouden de mannen Technokas bij collega’s willen aanbevelen? “Jazeker”, zegt Michel. Jeffrey: “We zien de chrysanten goed groeien, dat is natuurlijk het belangrijkste. We hebben ook veel complimenten gehad tijdens de Open Dag; over de kas, de opzet, en hoe ons gewas erbij staat.” Michel zegt tot slot: “Tijdens de voorjaarsstorm is er geen enkel ruitje uitgegaan, dat geeft ook wel vertrouwen. We zijn hartstikke tevreden met deze sterke kas.”