Tag: Energiebesparing

test

Glastuinders verleggen investeringen naar energiebesparingsmaatregelen

Sinds het afgelopen half jaar ziet Technokas een groeiende vraag bij glastuinbouwbedrijven naar energiebesparende maatregelen. De snel stijgende prijzen op de energiemarkt zijn daarvoor een belangrijke aanstichter. Vooral de door Technokas ontwikkelde systemen voor Het Nieuwe Telen lijken nu echt door te breken, ook in de groenteteelt. Met Het Nieuwe Telen (HNT) kan een kweker veel langer en heel gedoseerd met buitenlucht ventileren en ontvochtigen, terwijl het energiescherm voor energiebesparing dicht kan blijven.

Eerder dit jaar en eind vorig jaar installeerde Technokas hun geavanceerde ventilatie- en ontvochtigingssysteem voor HNT al in de nieuwe kassen van tomatenkwekers Schenkeveld bij Schiphol en Van den Belt in IJsselmuiden. Bij Schenkeveld wordt nu circa 20 hectare kas via deze techniek van verse, voorverwarmde buitenlucht voorzien. Van den Belt gebruikt de luchtbehandelingskasten op een areaal van een kleine 12 hectare. Maar de laatste maanden zijn er soortgelijke opdrachten bij gekomen, in dit geval voor andere groentetelers in bestaande kassen. Zo installeert Technokas bij Auberginekwekerij Gebr. Van Duijn in Oosterland de luchtbehandelingskasten met, net als bij Schenkeveld, aanzuiging van verse lucht via het dek van de kas. Bij tomatenkwekerij Van Noord in Sirjansland zal Technokas in totaal drie kassen met luchtbehandelingskasten uitrusten. Deze LBK’s zijn van het type die aan de gevel worden geïnstalleerd.

Geconditioneerde lucht inblazen
“In al deze kassen plaatsen we LBK’s die met behulp van doorzichtige slurven de geconditioneerde buitenlucht de kas in blazen. Omdat we in de LBK’s ook een verwarmingsblok plaatsen, kan de kweker ook in de winter met zijn energiescherm dicht blijven telen. Uit berekeningen van onder meer de Wageningen Universiteit blijkt dat zij hiermee zeker 15 tot 20% op hun energiekosten kunnen besparen”, vertelt Simon van der Kaaij, directeur van Technokas. “Bij Gebr. Van Duijn installeren we in totaal 8 LBK’s en bij Van Noord zijn het er 13 in totaal. Het bijzondere van de LBK’s bij Van Duijn is dat ze voorlopig maar aan één zijde zullen uitblazen. Wel zijn de kasten voorbereid om ook aan de andere zijde lucht uit te blazen. Op dit moment is dat niet nodig, omdat de LBK’s dicht bij een dichte zijgevel hangen. Van Duijn heeft echter de mogelijkheid om aan die zijde de kas uit te bouwen. Zo kan de kweker in de toekomst ook die andere helft van het bedrijf met de LBK’s ventileren, verwarmen en ontvochtigen. Een bijkomend voordeel is dat de kasten dan straks boven het middenpad zullen hangen. Dit heeft als positieve bijkomstigheid dat ze dan minder tot geen schaduwwerking veroorzaken bij onderstaande planten, en dat de LBK’s ook goed en eenvoudig bereikbaar zijn voor bijvoorbeeld onderhoud.”

Tweede trap condensor
Maar het zijn niet alleen de LBK’s die zeer bruikbaar zijn om het energieverbruik in de glastuinbouw te reduceren. “Bij de auberginekwekerij van Greenbrothers in Zevenhuizen gaan we achter twee WKK-installaties een zogenoemde 2e trap condensor installeren. Deze haalt uit de rookgassen, waaruit een eerste trap condensor eerder al de hoogwaardige warmte heeft gehaald, nog eens de laagwaardige warmte. De warmte die een 2e trap condensor uit de rookgassen wint, kan Greenbrothers gebruiken om hun lage temperatuur warmtenet te voeden.

Met warmtepomp naar all-electric
Een jaar of acht geleden realiseerde Technokas een innovatieve kas van 2000 m2 voor de Hogere Agrarische School (HAS) in ’s-Hertogenbosch. Deze kas wordt tot op heden verwarmd met een gasgestookte ketel. Maar de HAS wil graag van het gas af – in elk geval zo ver als mogelijk is – en heeft Technokas gevraagd om een energieconcept met een warmtepomp te implementeren. “We gaan de verwarmingsinstallatie aansluiten op een lucht/water-warmtepomp van 110 kW. Ook sluiten we de warmtepomp aan op de warmteopslagtank van 20 kuub, zodat de warmtepomp constant kan draaien en de geproduceerde warmte kan opslaan. De kleine, gasgestookte ketel kan helaas nog niet de deur uit”, zegt Van der Kaaij. “Omdat de gewassen in de kas CO2 nodig hebben, moet de ketel soms nog even aan. We gaan ervanuit dat het gasverbruik met 80% afneemt, zodra de warmtepomp operationeel is.”






test

Meer dan 10 jaar ervaring in tientallen projecten met Het Nieuwe Telen

In 2009 ontwikkelde en plaatste Technokas een eerste omvangrijke installatie gebaseerd op de principes van Het Nieuwe Telen (HNT). Sindsdien bleef het bedrijf haar systemen voor HNT door ontwikkelen. Inmiddels realiseerde het bedrijf al bij meer dan 25 vooraanstaande bedrijven een installatie voor Het Nieuwe Telen. Ook de zeer innovatieve, nieuwe DaglichtKas bij Ter Laak Orchids beschikt over deze installatie.

Al in een pril stadium van het onderzoek naar het actief ventileren van de kas met droge, gekoelde en of verwarmde buitenlucht, was Technokas bij deze ontwikkeling betrokken. Zij creëerde een installatie die met hulp van luchtbehandelingskasten in de gevel en kunststof slurven in de kas op een zeer effectieve wijze de geconditioneerde lucht aanvoert. Deze unieke oplossing voor HNT zorgde al meteen voor aanzienlijke besparingen in energiekosten bij de kwekers die deze installaties gebruiken. Bovendien blijken de systemen een aanzienlijke bijdrage te leveren bij het verbeteren en vergroten van de productie. “De installaties zijn nog net geen standaard-onderdeel van de moderne kas, maar de kwekers die hun berekeningen goed maken, zijn vrijwel allemaal te overtuigen van de meerwaarde van onze systemen”, zegt Maurice Hartman, directeur van Technokas.

Substantiële energiebesparing

Energiebesparing is, naast het sturen van de luchtvochtigheid in de afdeling, vaak een belangrijk uitgangspunt bij de overstap naar HNT en de aanschaf van installaties die deze teeltwijze faciliteren. Uit onderzoek van onder andere Wageningen University & Research, TTO en DLV Plant blijkt dat die besparingen met de installaties van Technokas substantieel zijn: in een praktijkproef bij chrysantenteler Arcadia werd een energiebesparing van ongeveer 30% gerealiseerd. Een onderzoek naar het functioneren van HNT van Technokas binnen de gerberateelt leverde bij kwekerij Holstein Flowers een besparing op tussen de 9% en 17%.

Hulp van simulatiemodel

Om die energiebesparing te realiseren, ontwerpt Technokas HNT-installaties in samenwerking met Wageningen University & Research op basis van beschikbare plantmodellen en het softwareprogramma KASPRO. Dit laatste is een simulatiemodel dat het kasklimaat, de energie- en CO2-huishouding in tuinbouwkassen berekent in relatie tot het buitenklimaat, de bedrijfsinstallaties, de teelt en de gebruikte instelwaarden voor de kasklimaatregelaar. “Daarnaast houden we bij de ontwikkeling van HNT-installaties ook rekening met de huidige en de gewenste klimaatomstandigheden. Vandaar dat wij, voorafgaand aan het ontwerp van elke installatie, uitgebreide gesprekken met de teler voeren om de uitgangspunten van een systeem vast te stellen. Uiteindelijk is zijn teelt leidend voor de uitvoering die wij realiseren”, zegt Hartman.

Verbetering van gewassen

Door de jaren heen is gebleken dat HNT-installaties van Technokas niet alleen zorgen voor een lager energieverbruik. Telers die de systemen toepassen, merken dat de kwaliteit van hun gewassen verbetert, doordat zij een gelijkmatiger klimaat in de kas kunnen creëren en het klimaat beter kunnen sturen. De verbeterde gewaskwaliteit zorgt in deze kassen weer voor een hogere teeltopbrengst per vierkante meter.

Enorm veel ervaring

In 2009 was Technokas een van de eerste partijen in Nederland die een installatie op basis van de principes van HNT ontwikkelde. Zij installeerde deze in de kas van Kwekerij van der Kaaij, een trostomatenteler in Berlikum. Dit was feitelijk de eerste grootschalige toepassing van een installatie voor HNT. Inmiddels heeft Technokas ruim 10 jaar ervaring met installaties voor HNT. Daarbij kiest Technokas bewust voor een oplossing met luchtbehandelingskasten in de kop- of zijgevels die de kas via slurven koelen, verwarmen en ontvochtigen. Recentelijk creëerde Technokas ook een variant met luchtbehandelingskasten die door het dek van de kas buitenlucht aanzuigen.
De installaties voor HNT hebben zich inmiddels in een groot scala aan teelten van bloemen, planten en groenten bewezen, waaronder de teelt van phalaenopsis, gerbera’s, lelies, rozen, chrysanten, lysianthus, tomaten, paprika’s, komkommers, aubergines,.

Extra voordelen

“Onze installaties voor HNT bieden, naast energiebesparing en een betere gewaskwaliteit, nog meer voordelen”, vertelt Hartman. “Zo zijn de onderhoudskosten van deze installaties laag, omdat we uitsluitend materialen en componenten met een lange levensduur gebruiken. De combinatie van een forse energiebesparing en hogere opbrengsten zorgen op zichzelf al voor een relatief korte terugverdientijd van de investering in deze systemen. Maar door de lage onderhoudskosten en de lange levensduur vergroten wij de rentabiliteit nog eens aanzienlijk. Daarnaast is het concept flexibel: we kunnen de installaties in nagenoeg elke situatie technisch inpassen of aanpassen. Het is niet voor niets dat we onze systemen ook steeds vaker in bestaande kassen toepassen. Bovendien functioneren de systemen uitstekend in combinatie met zowel hoge als lage temperatuurverwarming. Ook kunnen we G4-filters, verwarmingsblokken, gaasfilters of UV-ontsmetting in onze systemen toepassen.”

Realiseren een maatpak

Zoals gezegd zorgt Technokas bij het ontwerp van een installatie voor HNT altijd voor maatwerk. “Voor ons betekent dit dat we uitgaan van een integrale aanpak, waarbij alle onderdelen in de kas elkaar moeten versterken. Per situatie bekijken we daarvoor samen met de kweker of een teeltadviseur naar wat er nodig is om die ideale teeltomstandigheden te realiseren en klimaatverschillen op het vlak van temperatuur en luchtvochtigheid te minimaliseren. Juist die zorgvuldige afstemming in het voortraject zorgt dat je later die versterking van het gewas en de productieverhoging realiseert. Zo is elke installatie die we realiseren een maatpak voor de specifieke kas waarin we deze toepassen”, besluit Hartman.

Lees meer over Het Nieuwe Telen op onze themapagina.

test

Technokas draagt eerste Energie-0-Kas van Nederland over aan Ter Laak Orchids

Afgelopen week vond de officiële oplevering plaats van de eerste Energie-0-Kas in Nederland. Maurice Hartman, directeur van Technokas, droeg het eigendom van de zogeheten DaglichtKas over aan Eduard ter Laak, directeur en eigenaar van Ter Laak Orchids. De DaglichtKas oogst op een actieve wijze zonne-energie die in buffers wordt opgeslagen. Ter Laak Orchids gebruikt deze energie om de kassen op koude dagen te verwarmen en bespaart daarmee 45 tot 50% energie ten opzichte van de meest moderne kassen die nu beschikbaar zijn.

Nadat in de zomer alle installaties waren afgerond en een periode van testen en in bedrijf stellen is uitgevoerd, volgde eind augustus de afronding van de Energie-0-Kas. Naast het energiesysteem realiseerde Technokas ook 49.000 m² kassen. In deze kassen kan Ter Laak Orchids in diverse afdelingen de juiste omstandigheden creëren voor teelt van Phalaenopsis. Met de oplevering van dit project is de DaglichtKas nu volledig gereed voor een brede marktintroductie.

Dubbel glas met fresnel-lenzen

De DaglichtKas, zoals Technokas dit nieuwe kastype noemt, is uniek in de wereld. De innovatie zit hem vooral in het kasdek, dat bestaat uit isolatieglas met 4 x anti-reflectiecoating. Bovendien zitten er fresnel-lenzen tussen het dubbele glas op het zuiddek van de kas. Direct onder het glazen dek bevinden zich beweegbare collectoren, gemaakt van zwartgeverfde buizen die gevuld zijn met stromend water. De fresnel-lenzen concentreren het directe zonlicht in dunne brandlijnen. Precies in die brandlijnen hangen de zwartgeverfde buizen met water, dat door de straling opwarmt van 20°C naar 50°C. De buizen bewegen automatisch mee met de zonnestand, zodat ze altijd in de goede positie staan.

Combinatie van innovatieve technieken

De ‘geoogste’ zonne-energie en de verhoogde isolatiewaarde van het dek en de gevels zorgen bij Ter Laak voor een besparing van circa 30 m³ aardgasequivalenten per m². Het door de zon opgewarmde water stroomt naar de vier bodembronnen met elk een minimale capaciteit van 50 m³/h of naar het dagbuffersysteem van circa 1.800 m³. Een warmtepomp, met een verwarmingscapaciteit van circa 1.900 kW, gebruikt de opgeslagen warmte om de kas op koude dagen te verwarmen. In de teeltafdelingen zijn hiervoor twee afgiftesystemen op lage temperaturen aangelegd. Het ene systeem bestaat uit luchtbehandelingskasten voor Het Nieuwe Telen, die volledig in de kas zijn geïntegreerd. Daarnaast beschikt de kas ook over een vergroot ‘ondernet’, een verwarmingssysteem van stalen buizen.

Geen scherm en minder belichting

Door de afbuiging en onderschepping van het directe licht blijft er voor de planten alleen 100% diffuus licht over. Dit resulteert in een betere lichtverdeling. De kas heeft daardoor geen extra scherminstallatie(s) nodig, in de afdelingen ontstaat een stabiel klimaat. Ook hoeft Ter Laak Orchids in de winter de planten minder uren te belichten. Over het totale oppervlak van 49.000 m² realiseert de DaglichtKas een berekend piekvermogen van 13 MW. Tijdens de testfase rondom de inbedrijfstelling is de vooraf berekende hoeveelheid energie die de kas zou kunnen oogsten, ook diverse malen daadwerkelijk gehaald. De geoogste energie wordt voor 100% hergebruikt; niet alleen in de DaglichtKas, maar ook in de energetische gekoppelde afdelingen van de andere kassen van Ter Laak Orchids.

Steun vanuit Topsector Energie

De formele overdracht van de innovatieve installatie gebeurde onder het toeziend oog van de twee betrokken projectleiders van Technokas, Tim van den Boogaard en Rafal Rzyski, en Ewald de Koning, manager Operations van Ter Laak Orchids. Het complete project, inclusief het unieke energieconcept, is ontworpen en uitgewerkt door Technokas Ingenieursbureau, voorheen Bode Project- en Ingenieursbureau. Het innovatieve concept ‘Energie-0-Kas 2020’ kreeg steun uit het programma Topsector Energie – Hernieuwbare Energie (TSE-HE) met als doel om duurzame energieopwekking gecombineerd met seizoensopslag van thermische energie verder te ontwikkelen.

Gereed voor brede marktintroductie

De projecten die subsidie krijgen vanuit de Topsector Energie zijn een combinatie van fundamenteel onderzoek, industrieel onderzoek, experimentele ontwikkeling en demonstratie. Het uiteindelijke doel van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, die namens de overheid deze regeling uitvoert, is om de Nederlandse concurrentiekracht, de werkgelegenheid en de welvaart te vergroten. Het doel van het TSE-HE-project met de DaglichtKas en bijbehorende energiesystemen was om de potplanten- en snijbloementeelt duurzamer te maken.

Eerste gasloze kassen zijn aanstaande

Met de gekozen samenstelling van systemen is een ontwikkeling in gang gezet die een belangrijke bijdrage zal leveren aan het goedkoper maken van de productie van hernieuwbare energie in de glastuinbouw. Het concept van de DaglichtKas maakt het mogelijk om minder energie-intensieve gewassen al volledig energieneutraal te telen of zelfs met een energie-overschot. Technokas heeft inmiddels al een aantal tuinbouwprojecten met de DaglichtKas in voorbereiding die zonder gasaansluiting zullen worden gerealiseerd.

test

Laatste ruit op DaglichtKas Ter Laak Orchids

Eduard ter Laak en Tim van den Boogaard plaatsten deze week de laatste dekruit in de nieuwe DaglichtKas van Ter Laak Orchids. Daarmee rondden de eigenaar van Ter Laak Orchids en de projectleider van Technokas officieel de bouw van de hoofdconstructie voor de nieuwe DaglichtKas af. In de aankomende maanden wordt bij Ter Laak alvast de benodigde installaties en voorzieningen in de kas aangebracht zodat in het voorjaar de eerste planten de kas in kunnen.

De mensen die bij deze mijlpaal van het project betrokken waren, moesten flink omhoogkijken om de plaatsing van de laatste dekruit goed te kunnen zien, aangezien de nok van de kas maar liefst 13,5 meter hoog is. Ongeveer 20% van de nieuwe DaglichtKas bestaat uit een hoog gedeelte waar Ter Laak op een oppervlak van in totaal ruim 9.600 m² een tweede teeltlaag aanbrengt. De rest van de kas, ongeveer 4 hectare, heeft een iets lagere nokhoogte van ruim 10 meter hoog.

Lenzen

De dekruit die Ter Laak en Van den Boogaard plaatsten is één van de in totaal 6.500 ruiten in de kas die zijn uitgerust met Fresnel-lenzen. Deze lenzen zijn speciaal ontwikkeld voor de DaglichtKas en wekken vanaf medio april circa 130 m3 aardgasequivalenten per lensruit van 2,60 m x 1,50 m op aan zonnewarmte. Ter Laak gaat de opgewekte zonnewarmte gebruiken om de bestaande en nieuwe kassen te verwarmen.

Forse energiebesparing

Naar verwachting oogst de DaglichtKas bij Ter Laak jaarlijks 7.500 MWh aan zonnewarmte via de speciale lenzen. De kas gebruikt daarnaast ook aanzienlijk minder gas door het gebruik van isolatieglas in het dek en hoog-isolerende sandwichpanelen in de gevels gecombineerd met een actieve ontvochtigingsinstallatie op basis van buitenluchtaanzuiging (Het Nieuwe Telen). Hierdoor verbruikt de Daglichtkas ongeveer 25% minder gas per m2 per jaar in vergelijking met andere moderne kassen.

Verduurzaming van sierteelt

De DaglichtKas en de bijbehorende energiesystemen kunnen een belangrijke bijdrage leveren om de potplanten- en snijbloementeelt duurzamer te maken. Het concept past daardoor naadloos in de ambitie van de glastuinbouwsector om de CO2-uitstoot te verminderen. De doelstelling van de glastuinbouwsector om in 2050 een volledig duurzame en economisch rendabele energievoorziening te realiseren, komt met deze kas een stap dichterbij.

Partners in dit project

De afgelopen periode investeerden Ter Laak Orchids, Technokas en Bode Project- en Ingenieursbureau veel tijd in de doorontwikkeling van dit type kas. Daarnaast onderzochten de partijen ook de financiële haalbaarheid van dergelijke projecten. Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële ondersteuning van de Topsector Energie en een subsidie van het Ministerie van Economische Zaken.