test

Glastuinders verleggen investeringen naar energiebesparingsmaatregelen

Sinds het afgelopen half jaar ziet Technokas een groeiende vraag bij glastuinbouwbedrijven naar energiebesparende maatregelen. De snel stijgende prijzen op de energiemarkt zijn daarvoor een belangrijke aanstichter. Vooral de door Technokas ontwikkelde systemen voor Het Nieuwe Telen lijken nu echt door te breken, ook in de groenteteelt. Met Het Nieuwe Telen (HNT) kan een kweker veel langer en heel gedoseerd met buitenlucht ventileren en ontvochtigen, terwijl het energiescherm voor energiebesparing dicht kan blijven.

Eerder dit jaar en eind vorig jaar installeerde Technokas hun geavanceerde ventilatie- en ontvochtigingssysteem voor HNT al in de nieuwe kassen van tomatenkwekers Schenkeveld bij Schiphol en Van den Belt in IJsselmuiden. Bij Schenkeveld wordt nu circa 20 hectare kas via deze techniek van verse, voorverwarmde buitenlucht voorzien. Van den Belt gebruikt de luchtbehandelingskasten op een areaal van een kleine 12 hectare. Maar de laatste maanden zijn er soortgelijke opdrachten bij gekomen, in dit geval voor andere groentetelers in bestaande kassen. Zo installeert Technokas bij Auberginekwekerij Gebr. Van Duijn in Oosterland de luchtbehandelingskasten met, net als bij Schenkeveld, aanzuiging van verse lucht via het dek van de kas. Bij tomatenkwekerij Van Noord in Sirjansland zal Technokas in totaal drie kassen met luchtbehandelingskasten uitrusten. Deze LBK’s zijn van het type die aan de gevel worden geïnstalleerd.

Geconditioneerde lucht inblazen
“In al deze kassen plaatsen we LBK’s die met behulp van doorzichtige slurven de geconditioneerde buitenlucht de kas in blazen. Omdat we in de LBK’s ook een verwarmingsblok plaatsen, kan de kweker ook in de winter met zijn energiescherm dicht blijven telen. Uit berekeningen van onder meer de Wageningen Universiteit blijkt dat zij hiermee zeker 15 tot 20% op hun energiekosten kunnen besparen”, vertelt Simon van der Kaaij, directeur van Technokas. “Bij Gebr. Van Duijn installeren we in totaal 8 LBK’s en bij Van Noord zijn het er 13 in totaal. Het bijzondere van de LBK’s bij Van Duijn is dat ze voorlopig maar aan één zijde zullen uitblazen. Wel zijn de kasten voorbereid om ook aan de andere zijde lucht uit te blazen. Op dit moment is dat niet nodig, omdat de LBK’s dicht bij een dichte zijgevel hangen. Van Duijn heeft echter de mogelijkheid om aan die zijde de kas uit te bouwen. Zo kan de kweker in de toekomst ook die andere helft van het bedrijf met de LBK’s ventileren, verwarmen en ontvochtigen. Een bijkomend voordeel is dat de kasten dan straks boven het middenpad zullen hangen. Dit heeft als positieve bijkomstigheid dat ze dan minder tot geen schaduwwerking veroorzaken bij onderstaande planten, en dat de LBK’s ook goed en eenvoudig bereikbaar zijn voor bijvoorbeeld onderhoud.”

Tweede trap condensor
Maar het zijn niet alleen de LBK’s die zeer bruikbaar zijn om het energieverbruik in de glastuinbouw te reduceren. “Bij de auberginekwekerij van Greenbrothers in Zevenhuizen gaan we achter twee WKK-installaties een zogenoemde 2e trap condensor installeren. Deze haalt uit de rookgassen, waaruit een eerste trap condensor eerder al de hoogwaardige warmte heeft gehaald, nog eens de laagwaardige warmte. De warmte die een 2e trap condensor uit de rookgassen wint, kan Greenbrothers gebruiken om hun lage temperatuur warmtenet te voeden.

Met warmtepomp naar all-electric
Een jaar of acht geleden realiseerde Technokas een innovatieve kas van 2000 m2 voor de Hogere Agrarische School (HAS) in ’s-Hertogenbosch. Deze kas wordt tot op heden verwarmd met een gasgestookte ketel. Maar de HAS wil graag van het gas af – in elk geval zo ver als mogelijk is – en heeft Technokas gevraagd om een energieconcept met een warmtepomp te implementeren. “We gaan de verwarmingsinstallatie aansluiten op een lucht/water-warmtepomp van 110 kW. Ook sluiten we de warmtepomp aan op de warmteopslagtank van 20 kuub, zodat de warmtepomp constant kan draaien en de geproduceerde warmte kan opslaan. De kleine, gasgestookte ketel kan helaas nog niet de deur uit”, zegt Van der Kaaij. “Omdat de gewassen in de kas CO2 nodig hebben, moet de ketel soms nog even aan. We gaan ervanuit dat het gasverbruik met 80% afneemt, zodra de warmtepomp operationeel is.”






test

Klimaatinstallatie ombouwen voor aansluiting op Lage Temperatuur Aardwarmte

Greenbrothers, het bedrijf van Johan, Frank en Ben Groenewegen, werkt aan een unicum in Nederland. Het eerste project met Lage Temperatuur Aardwarmte (kortweg LTA) in Nederland wordt begin 2018 op hun bedrijf in Zevenbergen gerealiseerd. Greenbrothers zal deze ondiepe geothermiebron gebruiken om zijn ruim 11 hectare aan kassen te verwarmen. Technokas werkt aan de integratie van bron en warmtepompen binnen de bestaande klimaatinstallatie.

De auberginetelers waren op zoek naar verduurzaming van hun teelt. Diepe geothermie, waarnaar de gedachte als eerste uit ging, was voor de telers in Zevenbergen geen optie, omdat de ondergrond daarvoor niet geschikt is. Visser & Smit Hanab (V&SH) kwam met het alternatief van Lage Temperatuur Aardwarmte. Deze nieuwe type geothermie verenigt de voordelen van een WKO-systeem met die van diepe geothermie.

Integratie in klimaatsysteem

Technokas, bij Greenbrothers een vaste leverancier, kreeg de vraag of zij de nieuwe energiebron straks kan integreren. Daarvoor zal de bestaande installatie op het bedrijf een aanpassing moeten ondergaan. De drie WKK’s zullen vanaf 2018 niet of nauwelijks meer nodig zijn. Tegelijk betekent dit wel dat de energie, die begin volgend jaar uit de warmtepompen komt – warm water van maximaal 60oC – voldoende moet zijn om de kassen te verwarmen. Technokas maakte hiervoor alle benodigde berekeningen en zorgt dat de installaties zodanig worden aangepast dat de capaciteit past bij de behoeft van het auberginebedrijf.

Boren naar circa 600 meter

Voordeel van ondiepe geothermie ten opzichte van een WKO is dat je nog altijd dieper dan 500 meter boort en dus met de mijnbouwwet te maken hebt. Hierdoor hoef je geen thermisch evenwicht te garanderen. Ten opzichte van diepe geothermie, waarvoor je op twee plekken een bron moet boren – een koude en een warme bron – kan men bij LTA vanaf één plek beide bronnen boren. Dit komt door een techniek die V&SH zelf ontwikkelde. De boring vindt plaats in het zogeheten Brussels Zand, een aardlaag die, afhankelijk van de plek in ons land tussen de 500 en 1000 meter onder het aardoppervlak ligt. Op die diepte heeft het grondwater een temperatuur van circa 30oC. Met een warmtepomp kan deze temperatuur naar circa 60oC worden opgewarmd, voldoende om kassen te verwarmen.

Horizontale filters toepassen

V&SH ontwikkelde hiervoor een speciale boortechniek, die is ontstaan vanuit hun kennis en ervaring met horizontale, gestuurde boringen, waarbij ze de filters horizontaal in het Brussels Zand plaatsen. De techniek die zij hiervoor gebruiken is te vergelijken met de gestuurde boringen voor het leggen van kabels en leidingen onder rivieren. Door horizontale filters toe te passen, kan er over een veel grotere afstand veel meer aardwarmte worden onttrokken, waardoor de toepassing van LTA rendabel wordt. Uit berekeningen blijkt dat hier straks naar alle waarschijnlijkheid meer dan 6 MW warmte kan worden opgewekt.

Modulair warmtepompsysteem

Het modulaire warmtepompsysteem, geleverd door Dubotechniek, bestaat uit drie toestellen die het opgepompte water naar maximaal 60oC opwaarderen. Normaliter worden warmtepompen parallel opgesteld. Maar door ze hier in serie-opstelling te plaatsen, zal de eerste condensor de temperatuur naar circa 40oC opwaarderen, de tweede condensor naar 50oC en de derde van circa 60 graden. Dit levert het hoogste warmtepomprendement (COP). Het betekent ook dat de verdamper aan de retourzijde de retourtemperatuur tot een minimum kan reduceren. In de eerste verdamper komt water met een retourtemperatuur van circa 30oC binnen. In de tweede verdamper is die temperatuur nog maar 18oC en in de derde verdamper nog maar 12oC.