Tag: Ter Laak Orchids

test

Klantendag Technokas inspireert ruim 100 genodigden over Energietransitie

De Klantendag van Technokas op 16 en 17 oktober bij Ter Laak Orchids in Wateringen trok ruim 100 genodigden. Er was een officieel programma met vier sprekers, gevolgd door de première van de bedrijfsfilm van Technokas. Na de pauze volgden rondleidingen bij Ter Laak Orchids, waar de mensen onder meer uitleg kregen over de nieuwe DaglichtKas en de verduurzaming die dit bedrijf heeft ingezet.

Centraal thema in de presentaties was de energietransitie, het Klimaatakkoord en de gevolgen daarvan voor de Nederlandse glastuinbouw. Rob van der Valk van Glastuinbouw Nederland waarschuwde dat de energieprijzen onvermijdelijk zullen stijgen, al wordt er hard gelobbyd om de stijgingen – onder meer van het ODE-tarief per 1 januari 2020 – binnen de perken te houden. Bovendien wordt er al 20 jaar gesproken over het waarborgen van een goede externe CO2-voorziening, een voorwaarde voor een klimaatneutrale glastuinbouw in 2040. Dat thema is nu weer ‘hot’, nu er discussies gaande zijn over CCS en CCU, aldus Van der Valk.

Daglichtkas 2.0 voldoet aan verwachtingen

Ook vertelde Van der Valk dat nog voor het einde van het jaar duidelijk wordt of de Daglichtkas, die bij Ter Laak in twee versies is gebouwd, weer in aanmerking komt voor SDE-subsidie. Die subsidie is noodzakelijk om de investering in de kas te kunnen doen, en zo de techniek te kunnen doorontwikkelen, zei Hans van Tilborgh, directeur van Technokas. De innovatieve kas is amper tien jaar geleden bedacht en staat nog maar aan het begin van zijn ontwikkeling. Subsidie blijft dus hard nodig om de kas te perfectioneren, al voldoet Daglichtkas 2.0 – zo bleek uit de woorden van Richard Ter Laak – uitstekend. Richard was vooral lovend over het stabiele klimaat, mede dankzij de buitenluchtaanzuiging, en de energiebesparing van 40%. Ook hoeft hij met dit type kasdek niet meer te krijten. Dit heeft meerdere voordelen, waaronder het geen zorgen hoeven maken over het lozen van het water. ‘En we kunnen in deze kas een kwalitatief goede plant telen, dat is het allerbelangrijkste’.

Opties verduurzaming glastuinbouw

Feije de Zwart van de WUR liet onder meer zien welke opties er zijn voor verduurzaming van de glastuinbouw. Er is een breed palet beschikbaar. Welke opties het meest aantrekkelijk zijn, moet per gebied en per teler worden bekeken. Waar een teler volgens De Zwart niet onderuit komt, is om met lagere temperaturen te gaan verwarmen; maximaal 45oC. Elke methode om te verduurzamen, vereist warmtepompen en dat betekent lagere aanvoertemperaturen. Uiteindelijk hangt veel af van de toekomstige energietarieven, subsidiemogelijkheden en benodigde investeringen. Dat de energieprijzen en aansluitkosten van elektriciteit en warmte gaan stijgen staat vast, bleek uit zijn woorden. ‘Alternatieve warmtebronnen en nieuwe technieken kunnen die kostenstijging beperken.’ Al met al een interessante middag, met veel aandacht en vragen van de aanwezige telers, die werd afgesloten met de première van de bedrijfsfilm van Technokas.

Rondleidingen

Tijdens de rondleidingen kregen de telers uitleg over de visie, strategie en duurzame maatregelen – waaronder de Daglichtkas – van Ter Laak Orchids, gevolgd door een uitgebreide uitleg over de techniek achter de Daglichtkas, waaronder dubbel isolatieglas met fresnellenzen, een zonvolgsysteem met warmteopslag en buitenluchtaanzuiging. De informatieve middag werd afgesloten met een gezellige borrel.

Bekijk hier de bedrijfsfilm van Technokas

test

Verduurzaming glastuinbouw centraal thema op Relatiedag Technokas

Technokas organiseert op 16 oktober een Relatiedag bij Ter Laak Orchids, waarin de verduurzaming van de glastuinbouw centraal staat. Wat betekent het Klimaatakkoord voor de glastuinbouw, wat zijn kansrijke opties voor verduurzaming van de glastuinbouw en wat zijn de eerste praktijkervaringen met de Daglichtkas? Deze vragen komen in het seminarprogramma prominent aan bod, gevolgd door een rondleiding.

De nieuwe DaglichtKas van 5 hectare bij Ter Laak Orchids markeert een mijlpaal in de verduurzaming van de glastuinbouw. Na de bouw van de extreem energiezuinige kas in 2018 volgde eind mei de oplevering van het Experience Center aan de Wippolderlaan in Wateringen. Dit unieke demonstratiecentrum herbergt niet alleen een belevingsruimte, maar omvat ook een auditorium, een winkel, een kantine en kantoren.

Vier deskundige sprekers
In het seminarprogramma komen de volgende sprekers aan bod:
• Rob van der Valk, energie- en klimaatspecialist van Glastuinbouw Nederland, geeft een presentatie over de technische consequenties van het Klimaatakkoord voor de glastuinbouw. Naar aanleiding van de keuzes die politiek en maatschappelijk zijn gemaakt, zullen ondernemers in de tuinbouw hun bedrijven energetisch moeten upgraden. Waar ligt het zwaartepunt en wat zijn de mogelijkheden?
• Feije de Zwart, onderzoeker kasklimaat en energie van Wageningen Universiteit & Research, geeft een overzicht van het lopende onderzoek (Kas als Energiebron). In zijn verhaal gaat hij in op de mogelijkheden die de WUR onderzoekt en die u nu al of misschien straks kunt inzetten om de verduurzaming te versnellen.
• Richard Ter Laak, directeur en mede-eigenaar van Ter Laak Orchids, laat zien welke maatregelen zij al hebben genomen om de phalaenopsisteelt te verduurzamen. Het bedrijf loopt voorop met verschillende innovaties inclusief – primeur! – de eerste resultaten van de DaglichtKas.
• Hans van Tilborgh, directeur en mede-eigenaar van Technokas, gaat nader in op de rol van Technokas in de ontwikkeling van de Daglichtkas. Ook laat hij zien welke andere technieken en innovaties Technokas kan inzetten om de glastuinbouw verder te verduurzamen.

Na het seminarprogramma zal de nieuwe bedrijfsvideo van Technokas worden gelanceerd, gevolgd door een rondleiding bij Ter Laak Orchids. Het volledige programma op 16 oktober duurt van 15 tot 20 uur. Voor het bijwonen van de Relatiedag van Technokas is een reservering noodzakelijk.

test

Technokas draagt eerste Energie-0-Kas van Nederland over aan Ter Laak Orchids

Afgelopen week vond de officiële oplevering plaats van de eerste Energie-0-Kas in Nederland. Maurice Hartman, directeur van Technokas, droeg het eigendom van de zogeheten DaglichtKas over aan Eduard ter Laak, directeur en eigenaar van Ter Laak Orchids. De DaglichtKas oogst op een actieve wijze zonne-energie die in buffers wordt opgeslagen. Ter Laak Orchids gebruikt deze energie om de kassen op koude dagen te verwarmen en bespaart daarmee 45 tot 50% energie ten opzichte van de meest moderne kassen die nu beschikbaar zijn.

Nadat in de zomer alle installaties waren afgerond en een periode van testen en in bedrijf stellen is uitgevoerd, volgde eind augustus de afronding van de Energie-0-Kas. Naast het energiesysteem realiseerde Technokas ook 49.000 m² kassen. In deze kassen kan Ter Laak Orchids in diverse afdelingen de juiste omstandigheden creëren voor teelt van Phalaenopsis. Met de oplevering van dit project is de DaglichtKas nu volledig gereed voor een brede marktintroductie.

Dubbel glas met fresnel-lenzen

De DaglichtKas, zoals Technokas dit nieuwe kastype noemt, is uniek in de wereld. De innovatie zit hem vooral in het kasdek, dat bestaat uit isolatieglas met 4 x anti-reflectiecoating. Bovendien zitten er fresnel-lenzen tussen het dubbele glas op het zuiddek van de kas. Direct onder het glazen dek bevinden zich beweegbare collectoren, gemaakt van zwartgeverfde buizen die gevuld zijn met stromend water. De fresnel-lenzen concentreren het directe zonlicht in dunne brandlijnen. Precies in die brandlijnen hangen de zwartgeverfde buizen met water, dat door de straling opwarmt van 20°C naar 50°C. De buizen bewegen automatisch mee met de zonnestand, zodat ze altijd in de goede positie staan.

Combinatie van innovatieve technieken

De ‘geoogste’ zonne-energie en de verhoogde isolatiewaarde van het dek en de gevels zorgen bij Ter Laak voor een besparing van circa 30 m³ aardgasequivalenten per m². Het door de zon opgewarmde water stroomt naar de vier bodembronnen met elk een minimale capaciteit van 50 m³/h of naar het dagbuffersysteem van circa 1.800 m³. Een warmtepomp, met een verwarmingscapaciteit van circa 1.900 kW, gebruikt de opgeslagen warmte om de kas op koude dagen te verwarmen. In de teeltafdelingen zijn hiervoor twee afgiftesystemen op lage temperaturen aangelegd. Het ene systeem bestaat uit luchtbehandelingskasten voor Het Nieuwe Telen, die volledig in de kas zijn geïntegreerd. Daarnaast beschikt de kas ook over een vergroot ‘ondernet’, een verwarmingssysteem van stalen buizen.

Geen scherm en minder belichting

Door de afbuiging en onderschepping van het directe licht blijft er voor de planten alleen 100% diffuus licht over. Dit resulteert in een betere lichtverdeling. De kas heeft daardoor geen extra scherminstallatie(s) nodig, in de afdelingen ontstaat een stabiel klimaat. Ook hoeft Ter Laak Orchids in de winter de planten minder uren te belichten. Over het totale oppervlak van 49.000 m² realiseert de DaglichtKas een berekend piekvermogen van 13 MW. Tijdens de testfase rondom de inbedrijfstelling is de vooraf berekende hoeveelheid energie die de kas zou kunnen oogsten, ook diverse malen daadwerkelijk gehaald. De geoogste energie wordt voor 100% hergebruikt; niet alleen in de DaglichtKas, maar ook in de energetische gekoppelde afdelingen van de andere kassen van Ter Laak Orchids.

Steun vanuit Topsector Energie

De formele overdracht van de innovatieve installatie gebeurde onder het toeziend oog van de twee betrokken projectleiders van Technokas, Tim van den Boogaard en Rafal Rzyski, en Ewald de Koning, manager Operations van Ter Laak Orchids. Het complete project, inclusief het unieke energieconcept, is ontworpen en uitgewerkt door Technokas Ingenieursbureau, voorheen Bode Project- en Ingenieursbureau. Het innovatieve concept ‘Energie-0-Kas 2020’ kreeg steun uit het programma Topsector Energie – Hernieuwbare Energie (TSE-HE) met als doel om duurzame energieopwekking gecombineerd met seizoensopslag van thermische energie verder te ontwikkelen.

Gereed voor brede marktintroductie

De projecten die subsidie krijgen vanuit de Topsector Energie zijn een combinatie van fundamenteel onderzoek, industrieel onderzoek, experimentele ontwikkeling en demonstratie. Het uiteindelijke doel van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, die namens de overheid deze regeling uitvoert, is om de Nederlandse concurrentiekracht, de werkgelegenheid en de welvaart te vergroten. Het doel van het TSE-HE-project met de DaglichtKas en bijbehorende energiesystemen was om de potplanten- en snijbloementeelt duurzamer te maken.

Eerste gasloze kassen zijn aanstaande

Met de gekozen samenstelling van systemen is een ontwikkeling in gang gezet die een belangrijke bijdrage zal leveren aan het goedkoper maken van de productie van hernieuwbare energie in de glastuinbouw. Het concept van de DaglichtKas maakt het mogelijk om minder energie-intensieve gewassen al volledig energieneutraal te telen of zelfs met een energie-overschot. Technokas heeft inmiddels al een aantal tuinbouwprojecten met de DaglichtKas in voorbereiding die zonder gasaansluiting zullen worden gerealiseerd.

test

Productie van start in de meest duurzame en moderne kas ter wereld

Nu de allereerste Phalaenopsisstekken in de DaglichtKas staan te groeien, is de meest duurzame en moderne kas ter wereld officieel in gebruik genomen. Nergens is een kas te vinden die op zo’n geavanceerde manier energie opwekt en tegelijk een optimaal teeltklimaat realiseert. De DaglichtKas bij Ter Laak Orchids zorgt voor een sterke verduurzaming van de glastuinbouw maar biedt de kwekers ook teelttechnisch een grote stap voorwaarts.

De nieuwe DaglichtKas van 5 hectare is de doorontwikkeling van een eerste versie van 4.000 m2 die Technokas vier jaar geleden al voor Ter Laak Orchids bouwde. In deze ‘kleine’ DaglichtKas kweekt Ter Laak het plantmateriaal op, terwijl zij de nieuwe DaglichtKas gaat gebruiken voor alle teeltstadia. “Teelttechnisch hebben we er een heel goed gevoel over”, zegt mede-eigenaar Eduard ter Laak in de vakpers. “In de afgelopen twee jaar hebben we de DaglichtKas kunnen vergelijken met twee ‘traditionele’ kassen met hetzelfde stekmateriaal. Uit onderzoek blijkt dat de DaglichtKas 40% op energie bespaart, terwijl die andere kassen ook al relatief zuinig zijn, met buitenscherm, acquifer, WKK en warmtepompen.”

Meer daglichttoetreding

Bovendien zorgt de DaglichtKas voor een koeler binnenklimaat dan een kas met buitenscherm. De kas laat meer daglicht toe en de luchtvochtigheid is beter te beheersen. Ter Laak verwacht dan ook een teeltversnelling van een paar weken, op een teelt van een half jaar, in deze nieuwe kas. “De eerste periode zal vooral aftasten zijn, maar als het goed uitpakt allemaal dan kunnen we langzaam de grenzen van het licht gaan opzoeken.”

Lenzen in de beglazing

Het meest bijzondere onderdeel in de DaglichtKas zijn de lenzen in de beglazing op het dek. Deze zogeheten fresnellenzen bundelen zonlicht en warmen daarmee water op dat in dunne buizen direct onder het kasdek loopt. De nieuwe DaglichtKas verzamelt zo’n 19 aeq per m2. De warmte die wordt geoogst, heeft een temperatuur van 30 á 35oC en gaat met circa 25oC de acquifer in voor seizoensopslag. Op deze manier wordt ongeveer 18% van de zonnewarmte opgeslagen voor gebruik in de winter.

Dubbel glas met AR-coating

De DaglichtKas is ontworpen voor planten die veel schaduw nodig hebben. Toch biedt de Daglichtinstallatie voor orchideeën in de zomer nog niet voldoende afscherming en daarom hangt er in de kas een extra scherm. Het betekent dat de DaglichtKas ook geschikt is voor planten die wat meer licht nodig hebben dan orchideeën. De dubbele ramen in de kas zijn tevens voorzien van vier lagen AR-coating. Daarmee is gekozen voor maximale lichttransmissie in de winter en maximale energieoogst in de zomer. De kas is daardoor zeer geschikt voor gewassen die veel warmte nodig hebben.

Snel rendabel door SDE+ subsidie

Voor de opwekking van warmte via de lenzen in het kasdek ontvangt de DaglichtKas een SDE+ subsidie. Daarmee is de terugverdientijd van de meerinvestering in een redelijk korte termijn terug te verdienen; naar verwachting in circa 5 jaar. “Uit onze berekeningen blijkt dat deze kas commercieel een interessante investering is”, zegt Hans van Tilborgh van Technokas. “Niet voor niets zijn we op dit moment met drie andere geïnteresseerden in gesprek voor concrete vervolgprojecten.”

test

Ter Laak Orchids verkozen tot International Grower of the Year 2018

Ter Laak Orchids is verkozen tot International Grower of the Year 2018. Tijdens de IPM Essen werd deze prestigieuze award uitgereikt door de International Association of Horticultural Producers (AIPH). Ook ontving de orchideeënkweker uit Wateringen de duurzaamheidsprijs. Deze onderscheiding heeft onder meer te maken met hun investering in de geavanceerde, zeer duurzame en 5 hectare grote Daglichtkas, die Technokas momenteel aan het bouwen is.

De International Grower of the Year Award is een wereldwijde onderscheiding voor sierteeltkwekers die uitblinken op het gebied van marktontwikkeling, duurzaamheid, economie, human resource en/of innovatie. Dankzij voordracht door de Nationale Tuinbouw Ondernemersprijs en Royal FloraHolland werd Ter Laak Orchids genomineerd.

Trots en dankbaar

Ter Laak Orchids bouwt op innovatieve en duurzame wijze aan haar toekomst. Afgelopen jaar werd de nieuwe kwekerij in Guatemala officieel geopend en momenteel wordt er in Wateringen een energiezuinige DaglichtKas van 5 hectare gebouwd. Een unieke verschijning in de internationale sierteeltsector. Directeur en mede-eigenaar Eduard ter Laak is dan ook trots op deze prestatie: “Door samenwerking met de juiste partners en een gedreven team zijn we hiertoe in staat. Dit heeft ons naar dit internationale podium gebracht. We zijn heel trots en dankbaar!”

Streven naar topkwaliteit

Eduard Ter Laak: “Elke dag streven wij naar topkwaliteit. Daarom investeren wij voortdurend in technische innovaties en ontwikkeling van ons product. Altijd op duurzame wijze, want respect voor de mens en zijn omgeving zit in ons karakter. Samen met onze klanten, leveranciers én onze medewerkers leggen we de lat steeds een beetje hoger. Daarom investeren we niet alleen in ons product, maar ook in duurzame relaties. Dat dit nu wordt beloond met deze onderscheiding is fantastisch!”

test

Nieuwe jaar start met groot aantal, gevarieerde projecten

2018 belooft voor Technokas een druk maar ook enerverend en afwisselend jaar te worden. In de eerste zes maanden zullen we een paar grote, innovatieve projecten afronden en starten we met de nieuwbouw van een enkele prachtige bedrijven. Ook installeren we bij diverse bestaande klanten alle voorzieningen voor Het Nieuwe Telen.

1. De komende maanden zijn we druk bezig met de afronding van de bijzonder innovatieve Daglichtkas bij Ter Laak Orchids in Wateringen. Met 5 hectare Daglichtkas – waarvan bijna 1 hectare met een dubbele teeltlaag is uitgerust – kan Ter Laak grote stappen zetten in het zeer energiebewust en duurzaam kweken van Phalaenopsis.

2. Bij Montana, kweker van Lisianthus, leggen wij de komende weken de laatste hand aan de inrichting van de bedrijfsruimte. In de loop van het 1e kwartaal monteren wij, als kers op de taart, een architectonische gevel met geperforeerde aluminium gecoate panelen. Daarbij nemen wij ook de warmteopslagtank mee in dit ontwerp.

3. De afrondende fase is in het eerste kwartaal ook aan de orde bij veredelaar Schoneveld Breeding in Twello. Daar zullen we een state-of-the-art tuinbouwcomplex opleveren dat bestaat uit een veredelingskas, een bedrijfsruimtekas inclusief een moderne verwarmingsinstallatie.

4. Bij Marc van der Drift Rozen worden momenteel de nieuwe rozenplanten gepoot; dit doen zij in een 4 hectare kas die 150 cm is opgehoogd en voorzien van een nieuwe koelingsinstallatie. In samenwerking met Van der Drift hebben wij daarvoor een gehele nieuwe installatie ontworpen met luchtbehandelingskasten (LBK’s) aan de kopgevels en geïsoleerde kanalen onder de teeltbedden waardoor de kweker kan ventileren, koelen en verwarmen volgens de principes van Het Nieuwe Telen. Het totaal geïnstalleerd vermogen bedraagt 6 MW.

5. In januari starten wij met de bouw van een nieuw, 2 hectare grote breedkapkas met een kapbreedte van 12.80 meter, geschikt voor een dekrolscherm en een vlakscherminstallatie. Deze nieuwbouw is bestemd voor een uitbreiding bij Bunnik Vriesea’s in De Kwakel, een specialist in de teelt van Bromelia’s en sier-ananas. Ook zullen we de gevels van de bestaande kassen renoveren waarbij we het glas en stegdoppel vervangen door sandwichpanelen.

6. Ook in het eerste kwartaal staat de afronding op stapel van een efficiënt energiecentrum bij het bedrijf van Opti-flor in Monster aan de Orberlaan. Het energiecentrum huisvest onder meer de TSA van de aardwarmtebron aan de Vogelaer, de verdeelstukken voor de locatie aan de Orberlaan en aansluitingen naar de nieuwe warmte- en koudeopslagtank.

7. In de loop van het eerste kwartaal starten we dan met de bouw van een nieuwe locatie voor Opti-flor naast de huidige locatie in Monster aan de Orberlaan. Het gaat om een kas van 2,5 hectare met verschillende teeltafdelingen, waarbij bepaalde gedeelten worden uitgerust met dubbel glas in de 30 graden afdelingen, enkel glas in de 18 graden afdelingen, en met stegdoppelplaten bij de teeltverwerking en boven de ‘winkel’. Behalve het ontwerp en de bouw verzorgen we ook de begeleiding van de bouw. Aansluitend zullen we hier ook een nieuwe bedrijfs- en verwerkingsruimte realiseren.

8. In het tweede kwartaal gaan we aan de slag bij SV.CO om op een nieuwe locatie een 4 hectare grote potplantenkas te bouwen. Deze locatie wordt energetisch gekoppeld met de naastgelegen vestiging. Tevens realiseren we hier een efficiënt ingerichte bedrijfsruimte. Voor SV.CO verzorgen wij het ontwerp, de bouw en de begeleiding.

9. Het Nieuwe Telen is momenteel een van de meest effectieve manieren om teeltprocessen te optimaliseren en energiegebruik zoveel mogelijk te reduceren. Om die reden stappen steeds meer telers op deze techniek over en wij mogen bij meerdere kwekers de door ons ontwikkelde HNT-systemen aanbrengen. De komende maanden installeren wij Het Nieuwe Telen bij OK Plant in Naaldwijk (Phalaenopsis) en Ter Laak Orchids (Phalaenopsis). In de loop van het jaar zullen met deze techniek nog een aantal andere projecten volgen.

test

Laatste ruit op DaglichtKas Ter Laak Orchids

Eduard ter Laak en Tim van den Boogaard plaatsten deze week de laatste dekruit in de nieuwe DaglichtKas van Ter Laak Orchids. Daarmee rondden de eigenaar van Ter Laak Orchids en de projectleider van Technokas officieel de bouw van de hoofdconstructie voor de nieuwe DaglichtKas af. In de aankomende maanden wordt bij Ter Laak alvast de benodigde installaties en voorzieningen in de kas aangebracht zodat in het voorjaar de eerste planten de kas in kunnen.

De mensen die bij deze mijlpaal van het project betrokken waren, moesten flink omhoogkijken om de plaatsing van de laatste dekruit goed te kunnen zien, aangezien de nok van de kas maar liefst 13,5 meter hoog is. Ongeveer 20% van de nieuwe DaglichtKas bestaat uit een hoog gedeelte waar Ter Laak op een oppervlak van in totaal ruim 9.600 m² een tweede teeltlaag aanbrengt. De rest van de kas, ongeveer 4 hectare, heeft een iets lagere nokhoogte van ruim 10 meter hoog.

Lenzen

De dekruit die Ter Laak en Van den Boogaard plaatsten is één van de in totaal 6.500 ruiten in de kas die zijn uitgerust met Fresnel-lenzen. Deze lenzen zijn speciaal ontwikkeld voor de DaglichtKas en wekken vanaf medio april circa 130 m3 aardgasequivalenten per lensruit van 2,60 m x 1,50 m op aan zonnewarmte. Ter Laak gaat de opgewekte zonnewarmte gebruiken om de bestaande en nieuwe kassen te verwarmen.

Forse energiebesparing

Naar verwachting oogst de DaglichtKas bij Ter Laak jaarlijks 7.500 MWh aan zonnewarmte via de speciale lenzen. De kas gebruikt daarnaast ook aanzienlijk minder gas door het gebruik van isolatieglas in het dek en hoog-isolerende sandwichpanelen in de gevels gecombineerd met een actieve ontvochtigingsinstallatie op basis van buitenluchtaanzuiging (Het Nieuwe Telen). Hierdoor verbruikt de Daglichtkas ongeveer 25% minder gas per m2 per jaar in vergelijking met andere moderne kassen.

Verduurzaming van sierteelt

De DaglichtKas en de bijbehorende energiesystemen kunnen een belangrijke bijdrage leveren om de potplanten- en snijbloementeelt duurzamer te maken. Het concept past daardoor naadloos in de ambitie van de glastuinbouwsector om de CO2-uitstoot te verminderen. De doelstelling van de glastuinbouwsector om in 2050 een volledig duurzame en economisch rendabele energievoorziening te realiseren, komt met deze kas een stap dichterbij.

Partners in dit project

De afgelopen periode investeerden Ter Laak Orchids, Technokas en Bode Project- en Ingenieursbureau veel tijd in de doorontwikkeling van dit type kas. Daarnaast onderzochten de partijen ook de financiële haalbaarheid van dergelijke projecten. Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële ondersteuning van de Topsector Energie en een subsidie van het Ministerie van Economische Zaken.